Wij hebben onlangs ons testament vernieuwd en in mijn deel van onze nalatenschap heb ik de Plastic Soup Foundation opgenomen. Ik besef nu pas dat de foundation niets aan mijn donatie zal hebben, althans, als alles goed gaat. Het probleem van de plastic soep is namelijk zeer urgent en de plastic eilanden zullen in de komende vijf jaar moeten worden opgeruimd voordat het tot plastic rijst is geërodeerd. Dat is mij te snel want ik hoop dat mijn onvermijdbaar naderende einde zich nog lang niet aandient. Ik wil op zijn minst nog twintig, dertig jaar mee.
Maar dat plastic is een gigantisch probleem en hier in Ivoorkust word je er dagelijks mee geconfronteerd. Men is hier 1) dol op plastic en 2) gaat ook nog achteloos om met afval.
Ik hoop dat mijn einde zich nog lang niet aandient, want
ik wil op zijn minst nog twintig, dertig jaar mee
Ivoorkust is gezegend met een prachtig landschap. Groen glooiende heuvels, vruchtbare grond, rivieren en meren, hagelwitte stranden…het is er allemaal. Maar zodra er mensen in het spel zijn wordt dit alles bedolven onder een laag afval, vooral plastic afval in alle soorten en maten. Het is een eyesore van jewelste. Kippen pikken geroutineerd tussen het afval op zoek naar iets lekkers en ook geiten scharrelen rond in de hoop iets eetbaars te vinden in de zeeën van afgedankt plastic. Koeien worden door hun hoeder mee op pad genomen tot zij het sappigste gratis groen hebben gevonden. Ik word altijd een beetje treurig als ik hun magere gebochelde silhouetten zie grazen langs de kant van de weg of midden in het dorp, zoekend tussen het plastic zwerfafval. Ze stralen iets statigs uit met hun lange, puntige hoorns en bedachtzame bewegingen en als ik ze dan hoog op hun poten zie staan tussen een veelheid aan zwarte en blauwe zakken…Dat vloekt.
Op het strand markeert een lange sliert van plastic flessen, zakjes en tassen de vloedlijn. Niemand die het bij elkaar harkt en afvoert, ook de hotels aan het strand niet. Heel soms lopen er kinderen met een enorme zak op hun rug te struinen naar het type plastic en blik dat geld oplevert, de rest laten ze, begrijpelijk, liggen. Dit beeld staat wat mij betreft symbool voor (helaas niet de enige) twee kwaden waar onze wereld aan lijdt: werkende kinderen en een aardkloot die we liefdeloos behandelen.
Op het strand markeert een lange sliert van plastic flessen,
zakjes en tassen de vloedlijn
Er is feest op het strand, want morgen is het 1 mei, de Dag van de Arbeid. Grote groepen mensen komen kletsend, zingend, dansend en altijd uitgelaten voorbij lopen. Ze sjouwen trommels mee, pannen met eten en teilen vol met kleine zakjes drinkwater. Het is warm en het zand brandt blaren op blote voeten. Een jongen die samen met een vriend een grote plastic teil met waterzakjes naar zijn ontmoetingsplek sjouwt, probeert al springend zijn voetzolen voldoende te laten afkoelen om een volgende stap te kunnen zetten. Dat lukt niet en razendsnel bijt hij een gaatje in een waterzakje en in nog een tweede waterzakje, en spuit de inhoud ervan eerst op de ene en daarna op de andere voet. De lege zakjes laat hij in het zand vallen. Hij veegt er nog wel met zijn gebluste voeten een beetje zand overheen zodat ze niet weg waaien. Zijn moeder berispt hem om het verspillen van drinkwater, niet om het laten slingeren van afval.
Het land bevindt zich nog in een fase waarin hooguit de eigen stoep wordt schoongeveegd zodat de deur open kan. Vuil, blad, plastic zakjes, flesjes en verpakkingen worden met een takkenbos van de eigen oprit naar die van de buren geveegd en daarmee is de kous af. Als Delphine bij mij op het terras aan haar lees- en schrijfvaardigheid werkt en haar neus met een papieren tissue snuit, omdat ik neuspeuteren slecht verdraag, dan gooit ze na gedane zaken de prop in mijn tuin. Als Amandine bij mij in de auto een snoepje heeft gegeten, dan zoemt het raam open en vliegt het papiertje achteloos uit de losse pols naar buiten. Tot mijn grote ontzetting.
Mijn ouders riepen als ze een klokhuis uit het autoraam gooiden ‘HUMUS!’
voor ik de kans had hun de les te lezen
De laatste keer dat ik op luide toon iemand opvoedde over het zomaar dumpen van klein of groot afval, was ergens in de jaren zeventig, toen ik een jaar of tien was en op weg naar Spanje boos werd op mijn vader die zijn peuken uit het autoraam knikkerde (Jaja, in de jaren zeventig werd gewoon gerookt in de auto. Trouwens, in de jaren negentig ook nog door ondergetekende zelf...). Mijn ouders leerden gelukkig snel en riepen als ze een klokhuis uit het autoraam gooiden ‘HUMUS!’ voor ik de kans had hun de les te lezen.
Intussen weten Amandine en Delphine ook wel beter. Althans, in mijn aanwezigheid gaat afval in een prullenbak of mee naar huis. Ook heeft Amandine zich morrend neergelegd bij mijn weigering om alles in plastic te laten verpakken. Fruit en groente gaat los in de tas en voor twee boodschappen bij de super hoeven we ook geen tasje mee. Ze baalt er wel van want ze kan dat plastic goed gebruiken voor haar handeltje in ijs. Ze is de enige met een koel-vries combinatie in huis en verkoopt ijsblokken en –klompen aan mensen uit de buurt. Ik ga haar een siliconen taartvorm cadeau doen; er is hier vast een markt voor ice sculpting.
Ja, ze zijn hier gek op plastic.
Zo rond de tijd dat dit stukkie online gaat, loopt de regentijd in Ivoorkust langzamerhand ten einde. Het afvalprobleem is goed zichtbaar geweest en men wordt zich er langzaam van bewust dat troep moet worden opgeruimd. Op TV en lokale social media wemelde het de laatste weken van de filmpjes van wegdrijvende auto’s in de straten van Abidjan en water spuitende stopcontacten bij mensen thuis. In de regentijd komt het water met bakken uit de lucht, dat is waar, maar de belangrijkste oorzaak van deze wateroverlast wordt veroorzaakt door verstopte putten en mensen worden aangemoedigd het stuk open riool dat voor hun huis of winkel loopt, schoon te maken en houden. Ook is er een organisatie die erg veel goed werk doet en schoonmaakacties organiseert in natuurparken en op stranden: https://www.facebook.com/ojsp.ong?fref=st
Er is hoop!
